"Sedert 22 november heeft de winterkoning reeds geregeerd, hoewel zijn officiële intocht volgens den almanak is vastgesteld op 21 December. Gedurende de loopende derde herfstmaand hebben wij  reeds ruimschoots kennis gemaakt met wat het zeggen wil: "Een strenge winter".
Maandag-avond tegen elf uur geraakte het drijvende ijs op de rivier voor onze gemeente vast en sedert kan alleen over den ijsvloer de gemeenschap met de overzijde worden onderhouden, daar door den pachter van het veer een vertrouwbaar pas is aangelegd, terwijl reeds gisteren, 18 December dat pad met paard en wagen werd bereden. Sedert den winter van 1879/80 is de rivier niet zoo sterk geweest om met paard en wagen over te rijden, terwijl sedert den winter 1876/77 de rivier niet zo vroeg heeft gezeten als thans."  (Schoonhovensche courant, 20 december 1890)

De winter van 1890/1891 was een van de koudste winters van de negentiende eeuw. De vorstperiode duurde maar liefst twee maanden: van eind november tot eind januari.

Een extreem strenge winter als deze had verschillende gezichten. Aan de ene kant zorgde de kou voor ongemak, gebrek aan voedsel voor dieren, ongelukken en werkloosheid. Aan de andere kant boden de dichtgevroren singels en rivieren ruimte voor ijsvermaak. De hele winter door werden schaatswedstrijden en feesten georganiseerd.

Mensen die deze winter hun werk niet konden doen,  zoals dagarbeiders die normaal gesproken op het land hielpen, waren afhankelijk van werkverschaffingen. De Schoonhovensche IJsclub zette zich ook voor hen in.

Naast structurele winterproblemen zoals armoede, deden zich op en rond het ijs  veel persoonlijke ongelukken voor. De burgemeester van Woerden ontwikkelde een 'reddingstok' waaraan een haak bevestigd was waar een drenkeling zich aan kon vastmaken.