Het programma Open Joodse Huizen │ Huizen van Verzet wordt in 2025 zowel in Gouda als in Schoonhoven georganiseerd. In Gouda openen op vrijdag 2 mei de deuren van diverse woonhuizen en locaties. In Schoonhoven gebeurt dat op zaterdag 3 mei. Open Joodse Huizen │ Huizen van Verzet is een programma waarin nazaten, onderzoekers en bewoners vertellen over de levens van de voormalige joodse bewoners en van stadsgenoten die in verzet kwamen. Dit doen ze op hun eigen manier: aan de hand van foto’s, film, dagboekfragmenten en muziek. Het leven voor, tijdens en vlak na de oorlog in deze huizen staat centraal.

De bijeenkomsten zijn gratis toegankelijk. Er kan niet van te voren worden gereserveerd. In verband met de kleinschaligheid in met name de huiskamers geldt: vol = vol. Er zijn ook enkele grote locaties. Veel bijeenkomsten zijn twee keer geprogrammeerd.

Programma Gouda
In Gouda zijn op vrijdag 2 mei 10 locaties in en rond de binnenstad te bezoeken. Om 10.00 uur start de eerste bijeenkomst aan de Koekoekstraat, in het huis waar de joodse broers Benno en Fred en Cats ondergedoken zaten bij de het echtpaar Schoonderwoerd. Dankzij de moed van het jonge stel konden deze tieners de oorlog overleven.

Dit geluk was het merendeel van de joodse Gouwenaars niet toebedeeld. Zoals de familie Monnikendam-Mok aan Achter de Vismarkt en de familie Witt-Cohn aan de Krugerlaan. Ook de vaders van de gezinnen Cats aan de Kleiweg en Leuw aan de Burgvlietkade konden niet ontkomen aan deportatie.

Ook kinderen werden niet gespaard. In Museum Gouda wordt verteld bij de tentoonstelling Edith, een gewoon Gouds meisje, over het wrede lot van dit 9-jarig kind. Aan de Hoge Gouwe wordt het verhaal van de familie Kahlenberg verteld door de ogen van de 10-jarige dochter Helga. Tijdens de laatste bijeenkomst van deze dag wordt onder meer verteld over de kinderen Mirjam (9 jaar) en Moses (8 jaar) Schenkolewski, die met hun ouders vanaf 1941 bij van Collem op zolder woonden. Zij werden in juni 1943 met het zogenoemde kindertransport naar Sobibor gestuurd.

Het hele programma van Open Joodse Huizen │ Huizen van Verzet Gouda is hier te vinden.


Schoonhoven
In Schoonhoven zijn op zaterdag 3 mei eveneens 10 locaties in en rond de binnenstad te bezoeken. Ook hier doken joodse inwoners onder, zoals het bekende echtpaar van Klaveren dat een slagerij had aan de Lopikerstraat. Een andere bekende naam uit de stad, Hijman Schenk, melde zich wel na een oproep met zijn moeder en tantes. Zij werden gedeporteerd via Vught en Westerbork en vermoord in Sobibor.

Ten tijde van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog woonden er nog maar enkele joodse gezinnen in Schoonhoven, maar in de negentiende eeuw was er een bloeiende gemeenschap. Over deze inwoners en hun nazaten is ook veel te vertellen. Zo was Heiman van Beem in de negentiende eeuw onderwijzer van de Joodse school. Hij was woonachtig naast de synagoge en een geliefd persoon in de stad. De oorlog maakte hij niet meer mee, maar zijn kinderen en kleinkinderen wel. Ook leden van de joodse families van Leeven, van Roer en Keiser zijn verbonden met Schoonhoven. En de in Schoonhoven geboren joodse Clara de Vries was in de jaren dertig een beroemd jazztrompettist die optrad in binnen- en buitenland.

Schoonhoven was ook het decor van verzetsacties. Zo werd verzetsman Maarten Schakel op spectaculaire wijze gered uit een politiecel in Schoonhoven. Daarnaast wordt op 3 mei het verhaal verteld van de in Schoonhoven geboren verzetsman Karel Tempelman en van de Remonstrantse dominee Willem Nicolaas van Nooten, die een belangrijke rol speelde in het verzet. Joodse onderduikers en bemanningsleden van geallieerde vliegtuigen vonden dankzij hem en zijn vrouw een veilige plek.

Het hele programma van Open Joodse Huizen │ Huizen van Verzet Schoonhoven is hier te vinden.