Op donderdagavond 10 maart komt auteur Suze Zijlstra op uitnodiging van het Streekarchief naar de Chocoladefabriek in Gouda om te vertellen over haar boek ‘De voormoeders’. Zijlstra is historicus en gespecialiseerd in de Nederlandse maritieme en koloniale geschiedenis. In haar boek onderzoekt ze de geschiedenis van haar Aziatische voormoeders uit het toenmalige Nederlands-Indië. De levens van deze vrouwen zijn nauwelijks beschreven en moeilijk te reconstrueren. In studies over het koloniale verleden komen zij dan ook bijna nooit voor. Zijlstra brengt hier verandering in.

VOC voorouders
Duizenden Nederlandse en andere Europese mannen voeren in de zeventiende en achttiende eeuw met de VOC naar Nederlands-Indië. Wie stamboomonderzoek doet en vermoedt dat een voorvader bij de VOC heeft gezeten, kan met wat geluk zijn naam terugvinden in een archiefdatabase. Een deel van de VOC opvarenden bleef in Indië wonen en kregen kinderen met Aziatische vrouwen. Nederlanders die Indische wortels bij de VOC hebben, stammen evengoed van deze vrouwen af als van de VOC-mannen. Helaas zijn in de gangbare historische bronnen weinig gegevens over hen te vinden.

Aziatische voormoeders
De naam en geboorteplaats van Zijlstra’s verst traceerbare voormoeder zijn onbekend. Waarschijnlijk was zij rond het jaar 1700 geboren en maakte zij deel uit van het bezit van de VOC-voorvader van de auteur. Deze had zich in Makassar gevestigd en was opgeklommen tot opperkoopman. Hij erkende het kind dat hij bij haar verwekte. Deze ‘Euraziatische’ dochter trouwde met een andere Europeaan die ook via de VOC in Makasser was beland. In huwelijks- en doopregisters zijn alleen de namen van de voormoeders en van hun kinderen terug te vinden. Soms is er bij speciale omstandigheden in andere bronnen meer te vinden. Bijvoorbeeld in het geval van een rechtszaak over een financieel geschil, of vanwege het bij laten stellen van een testament bij het plaatselijke bestuur.

Perspectief
Bij gebrek aan persoonlijke gegevens kleurt Zijlstra de levens van de voormoeders verder in met andere historische informatie. Door een voorstelling te maken van de inrichting van de huizen, de kleding die ze droegen, de taal die ze spraken, maar ook door de lokale situatie en de internationale politiek te verankeren, krijgen we steeds meer een beeld en gevoel bij hun levens.  Ook stelt ze haarzelf geregeld de vraag, hoe bepaalde omstandigheden voor haar voormoeders geweest zouden kunnen zijn. Naarmate het onderzoek dichter bij de twintigste eeuw geraakt, komen er meer bronnen beschikbaar. Kranten bijvoorbeeld, maar ook persoonlijke bronnen zoals receptenboeken en niet te vergeten de cassettebandjes met de interviews van haar grootmoeder die Zijlstra al tijdens haar studie maakte.

Het perspectief van de Aziatische voormoeders verrijkt de geschiedenis. Niet alleen door het mannelijke, Europese perspectief om te keren, maar ook door te erkennen dat lang niet alles teruggevonden wordt in de gangbare historische bronnen. Zijlstra laat zien dat een historicus zich daar niet door hoeft te laten tegenhouden. Ze geeft haar onbekende voormoeders alsnog een plek in de geschiedenis.

Lezing Suze Zijlstra ‘De voormoeders’
Donderdag 10 maart 20:00 tot 21:30 uur
Kaarten: € 7,50 (SVAL- / Bibliotheekleden) | € 10,00 (niet-leden)

Kaartverkoop via de website van de Bibliotheek Gouda