Programma najaar 2023
Lezingen, cursussen en bijeenkomsten
Za 8 september | 10:00-17:00 uur
Maak kennis met de Gouda Tijdmachine
Open Monumentendag | Stadhuis Gouda | gratis
De Gouda Tijdmachine is een initiatief van historische vereniging Die Goude en Streekarchief Midden-Holland. De werkgroep wil de historische ontwikkeling van de stad volledig digitaal reconstrueren. Informatie uit historische bronnen over gebouwen, wegen, water, bedrijven en bewoners worden hiervoor zo veel mogelijk in kaart worden gebracht. Aan de Gouda Tijdmachine werkt een groep enthousiaste vrijwilligers. Het project en de resultaten worden gepresenteerd op een website. Zien wat er tot nu allemaal is ingevoerd? Of heeft u belangstelling om zelf een steentje bij te dragen? Kom dan langs op Open Monumentendag in het stadhuis.
Di 12 sept | 19.00 uur
‘De geboortepapieren van de stad’
Lezing | HOP Schoonhoven | gratis
René Kappers verzorgt een lezing over de stadsrechtoorkonden van Schoonhoven. Samen met wijlen Dick Mentink, jurist en hoogleraar, deed hij 17 jaar lang onderzoek naar deze juridische stukken uit 1247, 1280, 1281, 1300, 1321 en 1322. In deze tijd was Schoonhoven nog maar net ontstaan als nederzetting uit de blubber van de nieuwe polders. De oorkonden dienden als bewijs wanneer welke rechten en plichten waren toebedeeld en aan wie. Was er bijvoorbeeld sprake van een schenking, koop, verpachting of verlening? De stukken maken inzichtelijk hoe de oude machthebbers in dit gebied zich tegen elkaar verdedigden: eerst de heren Van de Leede en de Bisschop. Toen Nicolaas van Kats, de Bisschop en de Graaf. Het politieke landschap aan de oevers van de Lek en de Zevender veranderde tussen pakweg 1240 en 1340 drastisch. Per saldo won ‘de graaf van Holland’ met 1-0. De toegang is gratis, wel aanmelden bij de Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Za 16 sept | 14.00 uur
Heerlijk naar het archief: college over heerlijkheden
Lezing | Chocoladefabriek Gouda | gratis
Zaterdag 16 september start het culturele seizoen 2023-2024. Onder het motto ‘Heerlijk naar het archief’ geeft historicus Maarten Prins een college over heerlijkheden. Heerlijkheden waren zelfstandige gebieden met eigen lokale wetten, bestuurders en rechtspraak en kunnen gezien worden als voorlopers van de huidige gemeenten. In de middeleeuwen waren heerlijkheden vrijwel altijd in handen van edelen. In de loop van de zeventiende en achttiende eeuw kwamen steeds meer heerlijkheden in handen van rijke burgers en steden. Hoe verliep dit proces en wat waren de oorzaken van deze ontwikkeling?
Prins geeft ons een inkijk in het reilen van zeilen van deze bestuursvormen, die ook garant stonden voor vele conflicten tussen ambachtsheer en de bewoners. Aansluitend zullen de leden van het transcriptiecafé interessante heerlijkheidstukken uit de collectie van het streekarchief tonen en toelichten. Voor de extra verdieping is er bovendien een pallettentoonstelling op de eerste verdieping.
Di 26 sept, 3, 10 okt en vrij 13 okt | 14.00 - 16.00 uur
Voorouders gezocht! Stambomen nader bekeken
Cursus | Volksuniversiteit Gouda | € 65,-
Wil je onderzoek doen naar je familiegeschiedenis? Doe dan de stoomcursus ‘Voorouders gezocht!’ In drie middagen leer je de basis van het onderzoeken van bronnen in archieven en op internet. De vierde les bestaat uit een gratis rondleiding door het Gouwedepot, waar de archieven van de regio Midden-Holland worden bewaard. Aanmelden via de Volksuniversiteit Gouda.
Di 26 sept | 19.30 - 21.00 uur
Al jaren ‘in de knoop’
Lezing | HOP Bergambacht | gratis
De voor velen misschien ‘alledaagse’ knoop heeft een rijke geschiedenis en cultuur. Nina Melching -Verhoef verdiept zich al jaren in knopen en deelt deze avond haar kennis over deze kleinoden, die werden gemaakt van onder meer van goud, zilver, ivoor, ijzer, koper, tin, emaille, glas, hout en half edelsteen. De geschiedenis van knopen gaat van archeologische vondsten, knopen in de 16e en 17e-eeuwse schilderkunst, 18e-eeuwse miniatuurwerkjes, 19e-eeuwse streekdracht en de ontwerpen voor de 20e- en 21e-eeuwse modehuizen door kunstenaars als Dali en Schiaparelli. Aanmelden via de Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Let op: deze cursus zit vol. U kunt zich alleen nog inschrijven voor de wachtlijst
Za 30 sept, 7 en 14 okt | 14.00-16.00 uur
Zoeken en schrijven over je Caribische en Surinaamse roots
Workshopreeks | Chocoladefabriek | gratis
Veel Nederlanders met Caribische en Surinaamse roots hebben voorouders die het slachtoffer zijn geworden van slavernij. Dit verleden laat diepe sporen na, ook in de familiegeschiedenis. Het onderzoeken van de familiegeschiedenis kan hierdoor een hoop emoties oproepen. De mogelijkheden tot onderzoek zijn de laatste jaren toegenomen door het digitaliseren van allerlei overheidsbronnen. Daarnaast zijn familieverhalen en mondelinge overleveringen belangrijk om mee te nemen. Het is bovendien goed om meteen te beginnen met schrijven. Ook al ben je nog niet klaar met je onderzoek of kon je niet alle antwoorden op je vragen vinden.
Deze reeks bestaat uit drie workshops. In de eerste workshop zoek je onder begeleiding van Martine Zoeteman van het Centrum voor familiegeschiedenis (CBG) in online bronnen die voor jou van belang kunnen zijn. De daaropvolgende twee schrijfworkshops staan onder leiding van Roline Redmond, auteur van het bekroonde boek ‘De Doorsons. Op zoek naar een Afro-Amerikaanse slavenfamilie in het Caribisch gebied’.
Let op: deze cursus zit al vol. U kunt zicht alleen nog aanmelden voor de wachtlijst bij het Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. met vermelding van uw naam, adres en in het kort iets over de familie(s) die u wilt onderzoeken.
Do 5 okt | 20.00 uur
Schrijversbezoek Suzanna Jansen
Lezing | HOP Schoonhoven | €10,- / €12,50,-
Meesterverteller Suzanna Jansen (bekend van ‘Het Pauperparadijs’) bespreekt haar nieuwste boek ‘De omwenteling of de eeuw van de vrouw’. Hierin beschrijft ze de afgelopen eeuw vanuit het perspectief van de vrouw. Door middel van de levensverhalen van haar moeder, haar oudere zus en zichzelf vertelt Suzanna Jansen hoe vrouwen leefden binnen de marges van ondergeschiktheid en dienstbaarheid, en hoe de strijd verliep om te worden behandeld als gewoon mens. In haar persoonlijke, meeslepende stijl legt ze in ‘De omwenteling’ de anatomie bloot van de tergend trage, maar niet te stuiten omwenteling van de emancipatie. En ze toont dat de genderverhoudingen van onze tijd hierin hun wortels hebben. Kaartverkoop via de Bibliotheek Krimpenerwaard.
Di 10 okt | 19.30-21.00 uur
Speuren naar Bergambachtse voorouders
Lezing | HOP Bergambacht | gratis
Voorouderonderzoek is een populaire bezigheid. Geïnspireerd door programma’s als Verborgen Verleden én door de uitgebreide mogelijkheden die internet biedt, gaan steeds meer mensen op zoek naar hun ‘roots’. Cristel Stolk van het Streekarchief Midden-Holland vertelt deze avond wat voorouderonderzoek zo boeiend maakt en wat je allemaal kunt tegenkomen in je onderzoek. Uiteraard gaat ze specifiek in op het zoeken naar Bergambachtse personen in de vele bronnen en databases die voor handen zijn. Aanmelden via de Bibliotheek Krimpenerwaard.
Do 12 okt | 10.00 - 12.00 uur
Vaste bezoekersbijeenkomst
Bijeenkomst | Chocoladefabriek | gratis
Welke historische onderzoeken zijn de afgelopen tijd gedaan en welke ontwikkelingen zijn er in het Streekarchief? Het thema van de vaste bezoekersbijeenkomst is pijpenmakers. Ewout Korpershoek en Bert van der Lingen vertellen over hun onderzoek naar pijpenmakers en handelaren in pijpen in Schoonhoven en Gouda. Alle studiezaalbezoekers en historisch geïnteresseerden zijn welkom. De bijeenkomst begint om 10:00 uur in de Steenlandzaal. Tussendoor is er een pauze met koffie in de Jeugdwerkplaats. Aanmelden via het Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Do 26 okt, 09 nov, 7 en 21 dec, 4 en 18 jan, 1, 15 en 29 feb en 14 mrt | 19.30- 21.00 uur
Cursus oud schrift voor gevorderden
Cursus | Chocoladefabriek | € 205,- euro, € 190,- met SVAL-korting
Heeft u de basis van het lezen van oud schrift onder de knie en bent u toe aan moeilijker teksten? Doe dan de cursus oud schrift voor gevorderden onder leiding van paleograaf-codicoloog Jan Willem Klein. In tien lessen leert u teksten uit de periode van de vijftiende tot en met de zeventiende eeuw te ontcijferen. Naast archiefstukken, die bijvoorbeeld gaan over het bestuur van de stad of gebeurtenissen die zijn opgeschreven in het rechterlijk archief, passeren ook Middeleeuwse literaire en wetenschappelijke teksten de revue. De teksten zijn allemaal Nederlandstalig. Oud schrift leren doet u door veel ‘kilometers’ te maken. Daarom krijgt u elke bijeenkomst het nodige huiswerk mee dat u moet inleveren en in de daaropvolgende les besproken wordt. Aanmelden met uw naam, adresgegevens en telefoonummer kan bij het Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Wo 1, 8, 15 en 29 nov, 6 en 13 dec | 19.30 -22.00 uur
Schoonhovologie II: geschiedeniswerkplaats genealogie en huizenonderzoek
Workshopsreeks | Bibliotheek Schoonhoven | € 60,- / € 75,-
De Historische Vereniging Schoonhoven organiseert als vervolg op de cursus Schoonhovologie I een reeks geschiedeniswerkplaatsen in de Bibliotheek Schoonhoven. In deze Schoonhovologie II-modules gaan cursisten actief aan de slag met een onderzoeksopdracht. De geschiedeniswerkplaats genealogie en huizenonderzoek worden mede verzorgd door het streekarchief. Deze reeks omvat tweemaal drie woensdagavonden met inleidingen, ondersteuning bij de opdracht en een avond met presentaties. Aanmelders die de cursus Schoonhovologie I hebben gevolgd, krijgen voorrang. Neem voor meer informatie contact op met de Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Za 4 nov, tijd wordt nader bekend gemaakt
HackaLOD
Presentaties en prijsuitreiking | Chocoladefabriek | gratis
Op 3 en 4 november 2023 vindt de HackaLOD, dé hackathon met erfgoeddata, in Gouda plaats. Programmeurs, historici, designers en andere erfgoed- en datadeskundigen gaan in verschillende teams in het monumentale Stadhuis van Gouda een coole uitdaging aan: kunnen ze met linked open data van erfgoedinstellingen nieuwe, creatieve applicaties maken? En die op verrassende manieren laten aansluiten op de beleving van het publiek? Op vrijdag 3 november in de namiddag starten de teams. Ze gaan non-stop door tot een uur of 12 de volgende dag. Vervolgens beoordeelt een vakjury de toepassingen die de teams met erfgoeddata hebben gemaakt. Aansluitend presenteren de teams in de Chocoladefabriek hun resultaten aan het publiek en maakt de jury het prijswinnende team bekend.
Dinsdag 7 november | 20.00 uur
Soldaten in het leger van Napoleon
Lezing | HOP Krimpen aan de Lek | gratis
Tijdens de najaarsbijeenkomst van de Historische Vereniging Crempene geeft historicus Christiaan van der Spek, werkzaam bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, een lezing over 'Soldaten uit de Krimpenerwaard in dienst van het leger van Napoleon'. De lezing begint direct na het huishoudelijke gedeelte en is gratis bij te wonen.
Za 25 nov | 10.00-12.00 uur
Kunst of kitsch?
Activiteit | HOP Krimpen aan de Lek| gratis
Onder de noemer ‘Kunst of Kitsch?’ kunnen bezoekers antieke voorwerpen en andere historische objecten meenemen en deze laten beoordelen door Peter Sluisman. Sluisman is verzamelaar en houdt zich al decennialang bezig met antiek. Hij had jarenlang een antiekwinkel in Gouda. U kunt voorwerpen van zilver, koper, tin en ijzer meebrengen, maar denk bijvoorbeeld ook aan aardewerk, porselein, oude gewichten en volkskunst zoals oude tegels, koekplanken en mangelplanken. Sieraden, boeken of grote schilderijen kunnen niet worden beoordeeld.
U kunt tussen 10:00 en 12:00 uur binnenlopen bij de Bibliotheek Krimpen aan de Lek aan de Markt 201. Let op: vanwege de te verwachte drukte kunt u maximaal twee voorwerpen meenemen ter beoordeling.
Di 12 dec | 19.30 uur -21.00 uur
Kerst op antieke tegels
Lezing | HOP Bergambacht | gratis
Herbert van den Berge is de specialist op het gebied van antieke tegels in de Krimpenerwaard. Al jaren maakt hij studie van de 17e en 18e -eeuwse tegels in boerderijen en huizen in deze streek. Hij publiceerde onder meer in de Historische Encyclopedie Krimpenerwaard over mythologische tegels en werkte mee aan een artikel voor de Tidinge (Gouda) over Goudse tegels. Antieke tegels blijven boeien, al was het alleen maar omdat ze allemaal met de hand geschilderd zijn. Deze avond neemt Herbert ons mee in het thema kerst op historische tegels. Aanmelden via de Bibliotheek Krimpenerwaard.
Wordt verwacht:
Archiveren kun je leren: papieren archieven
Workshopreeks | Chocoladefabriek | Gratis | data worden nader bekend
Beheert u een papieren archief bij een organisatie, vereniging, stichting of bedrijf en heeft u vragen over de aanpak? Kom dan naar de workshopreeks papieren archiefbeheer én neem een stukje van uw archief mee. Medewerkers van het streekarchief leren u onder meer welke stukken u moet bewaren en wat u kunt weggooien, hoe u een archiefstuk beschrijft en hoe u een inventaris maakt. De data worden nog nader bekend gemaakt. U kunt zich al aanmelden bij het Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. met een beschrijving van het archief dat u beheert en uw vraag.
Cafés en filmochtenden
STAMBOOMCAFÉ
Vaste prik op elke eerste vrijdag van de maand. Praat bij over uw onderzoek, wissel tips en trucs uit of laat u informeren over het programma Aldfaer. Of wilt u beginnen aan stamboomonderzoek en weet u niet hoe? Een medewerker en een vrijwilliger van het streekarchief zijn aanwezig als vraagbaak.
Data: vrij 1 sept, 6 okt, 3 nov en 1 dec
Locatie: 1 sept in de Steenlandzaal, overige data in zaal Melk/Wit
Tijd: 10.00 – 12.00 uur
TRANSCRIPTIECAFÉ
Liefhebbers van oud schrift zetten tweewekelijks hun tanden in teksten uit de collecties van het streekarchief. De transcripties en hertalingen worden gebruikt voor educatieve doeleinden en exposities. Ook kunt u er terecht met (kleine) leesvragen.
Data: 12 en 26 sept, 10 en 24 okt, 7 en 21 nov
Locatie: Zaal Puur Tijd: 10:00 - 12:00 uur Aanmelden bij het streekarchief.
GOUDA TIJDMACHINECAFÉ
Het project ‘Gouda Tijdmachine’ richt zich op de ruimtelijke ontwikkeling van Gouda. Het doel is om de bebouwings- en bewoningsgeschiedenis van alle percelen in de Goudse binnenstad in kaart te brengen. Medewerkers van het project digitaliseren en transcriberen bronnen uit het streekarchief die betrekking hebben op de bebouwing, op de eigenaren van huizen en op de bewoners. Alle informatie wordt gekoppeld aan de kadasterkaart van 1832, waardoor van elk perceel de geschiedenis te bekijken is. Tijdens de Tijdmachinecafés zijn er presentaties over de inhoud en voortgang het project.
Data: vrij 15 september en vrij 17 november
Locatie: Steenlandzaal
Tijd: 15.00 – 17.00 uur
HISTORISCH CAFÉ BERGAMBACHT
Dit najaar kunt u op twee zaterdagen in de bibliotheek aanschuiven bij de Historische Vereniging Bergambacht voor al uw vragen over de geschiedenis van Bergambacht of voor het delen van leuke verhalen en anekdotes met andere bezoekers. Elke café heeft een thema.
Data: za 16 september, thema ‘Dialect’ met Roel Botter en za 18 november, thema ‘Sinterklaas’ met Peter Sluisman
Locatie: Bibliotheek Bergambacht
Tijd: 10:00 - 12:00 uur
HISTORISCH CAFÉ KRIMPEN AAN DE LEK
Iedere eerste vrijdagmiddag van de maand van 14.00 tot 16.00 uur zit de Historische Vereniging Crempene aan de leestafel in het Historisch OntmoetingsPunt in Krimpen aan de Lek voor het Historisch Café. Stel al uw historische vragen over het dorp of praat mee over het thema van de maand.
Data: vrij 1 september, 6 okt, 3 nov en 1 dec
Locatie: Bibliotheek Krimpen aan de Lek
Tijd: 14:00 - 16:00 uur
HISTORISCHE FILMOCHTEND
Elke tweede donderdag van de maand draait in het Historisch OntmoetingsPunt in de bibliotheek Schoonhoven op groot scherm een film over de geschiedenis van Schoonhoven of de omgeving. De toegang is gratis.
De films starten om 10:30 uur
14 sept : Impressie van twee Bartholomeusdagen in 1987 en 1994
12 okt : Polder; Overleven in de Krimpenerwaard, een film van Edward Haighton
9 nov : Kris Kras door Schoonhoven: jaren ‘60
14 dec : Kris Kras door Schoonhoven: jaren ‘50
Exposities
Chocoladefabriek
tot 6 oktober: Heerlijkheden
Heerlijkheden waren zelfstandige gebieden met eigen lokale wetten, bestuurders en rechtspraak en kunnen gezien worden als voorlopers van de huidige gemeenten. In deze expositie legt ons Hoofd beheer en historicus Michael Lucassen wat heerlijkheden zijn, waar in de regio zich heerlijkheden bevonden en licht hij enkele heerlijkheden uit. Uiteraard kunt u hierbij een selectie van stukken uit de collecties van het streekarchief bewonderen.
oktober/november: Pijpennijverheid in Gouda en Schoonhoven
In de afgelopen jaren hebben twee onderzoekers en leden van de Pijpelogische Kring zich vastgebeten in het onderwerp pijpennijverheid. Ewout Korpershoek heeft een groot onderzoek gedaan naar de pijpenmakers in Schoonhoven, wat geresulteerd heeft in een uitgebreid overzichtswerk. Bert van der Lingen is momenteel bezig met een omvangrijk onderzoek naar pijpenmaker Verzijl in Gouda. Wat hun onderzoek interessant maakt, is dat zij vanuit het oud-notarieel archief te werk zijn gegaan. Ze spreken 12 oktober tijdens de vaste bezoekersbijeenkomst.
eind november/december: Persfoto’s uit de beeldcollectie
In aansluiting op de Word Press Expo op de tweede verdieping van de Chocoladefabriek duikt collectiespecialist Taffy van Doorn in het beeldarchief van het streekarchief voor een aansprekende selectie van persfoto’s uit onze regio. Welke regionale nieuwsfeiten zijn veelvuldig vastgelegd, welke lokale beroemdheden hebben een plekje in het fotoarchief en waarom is de achterkant van een persfoto ook belangrijk?
HOP Schoonhoven
september/oktober
Inzendingen Walvisprijs
Maak kennis met de drie prachtige inzendingen uit 2022 voor de prijs voor het beste regionale historische onderzoek, uitgeschreven door de Stichting Vrienden van Archief en Librije. Winnaar André Hoogendijk onderzocht de runderpestepidemie in 1865 in Krimpen aan den IJssel, René Kappers verdiepte zich in het vroegste stadsrecht uit circa 1280 van Schoonhoven en Henny van Dolder schreef over de 'billietten van aengevinge van overlijden, wegens het middel van 't begraven' en de praktijk van het begraven tussen 1761 en 1770.
HOP Bergambacht
september/oktober
Al jaren in de knoop
Tentoonstelling bij de lezing van Nina Melching over historische en hedendaagse kledingknopen.
november/december
Sinterkerst
De Goedheiligman komt in november weer in het land en wordt in de loop van december afgewisseld door zijn Amerikaanse vakbroeder. In de vitrines vindt u koekplanken, foto’s en andere historische decemberbeelden. Heeft u een toevoeging? Neem deze mee tijdens het historisch café van 18 november.
HOP Krimpen aan de Lek
t/m september: Krimpense Veren en de Lekboot
De veren bestaan al heel lang. Het veer tussen Krimpen aan de Lek en Kinderdijk wordt al genoemd sinds 1358. Het driehoeksveer Krimpen aan de Lek- Kinderdijk- Ridderkerk is een voet- en fietspontje. Eerst voer het enkel tussen Krimpen aan de Lek en Ridderkerk. Sinds 2000 legt het ook in Kinderdijk aan. Er wordt veel gebruik gemaakt door mensen die de molens willen bezoeken. Ook is er aandacht voor de Lekboot, die mensen en goederen vervoerde tussen Schoonhoven en Rotterdam.
oktober t/m december
Luchtfoto’s uit verleden en heden
Bekijk Krimpen van boven via oude en nieuwe luchtfoto’s, kaarten en prenten
HOP Ouderkerk aan den IJssel
Exposities op de fotowand
t/m oktober:
Archeologische vondsten uit de streek
De Krimpenerwaard maakt landschappelijk gezien deel uit van het Hollands-Utrechtse veengebied. Vanaf het Neolithicum tot en met de huidige tijd is in de Krimpenerwaardse grond de nodige historische informatie te vinden. De Stichting Archeologie Krimpenerwaard (SAK) houdt zich sinds 2020 bezig met het beoefenen van archeologie in de ruimste zin van het woord. Op deze foto-expositie zijn bodemvondsten uit de regio in beeld gebracht.
vanaf november:
Een keuze uit de fotocollectie van het streekarchief
Het streekarchief heeft zo’n 2000 foto’s van Ouderkerk aan den IJssel in beheer, van circa 1890 tot nu. Van mensen, straten, gebouwen, gebeurtenissen, bedrijven, sportwedstrijden en natuurlijk van de rivier de IJssel. Het streekarchief maakte voor het HOP uit de vele beelden een keuze.