Op deze website ziet u bovenaan elke pagina een fragment uit de zogenaamde Schilderijkaart. Deze picturale manuscriptkaart wordt in de collecties van Streekarchief Midden-Holland bewaard en bestaat dit jaar maar liefst 500 jaar! Ter gelegenheid van dat jubileum brengt het streekarchief de kaart uit als A2-poster, die vanaf vandaag te koop is. 

Afgebeeld is een prachtig rivierenlandschap in de regio tussen Utrecht en Rotterdam, met steden en dorpen zoals Gouda, Schoonhoven, Dordrecht, Alphen, Rotterdam, Woerden en Oudewater. De kaart is gedateerd op het jaar 1520. Hij moet in ieder geval van vóór 1530 zijn, omdat de toren van IJsselstein, gebouwd van 1530-1537 nog ontbreekt. De nieuwe brug bij Nieuwerbrug van 1510 staat er wel op. In de Goudse stadsrekeningen uit die periode (1506 – 1543) wordt één post vermeld, die op de kaart betrekking kan hebben:

  "Betailt Pieter Dircxz., glaesmaker, van ii carten te maken opte loop van den IJsel XVIII s. IIII d. ende van 't parkement dair die carten op gemaict sijn VII d." 

(Oud Archief Gouda inv.nr. 0001. 1178, fol. 42 = Stadsrekening over 1520)

De glazenier en schilder Pieter Crabeth, afkomstig uit Cuyk, vestigt zich rond 1511 in Gouda. Hier worden zijn later wereldberoemde zonen Dirck en Wouter Crabeth geboren. Zij zijn verantwoordelijk voor het maken van een deel van de prachtige Goudse Glazen in de St.- Janskerk. 

De kaart is waarschijnlijk vervaardigd om de waterhuishouding en het rivierenlandschap rond Gouda in kaart te brengen en vertoont overeenkomsten met de oudste kaart uit de collectie het streekarchief die dateert van 1498. Op deze schetsmatige plattegrond worden oplossingen aangeduid om de verzanding tegen te gaan van de Hollandsche IJssel, een probleem dat echter nooit is opgelost. Beide kaarten laten veel dezelfde details zien, zoals molentjes en waterlopen die uitkomen op de rivieren. Waarom sommige delen van de schilderijkaart donkergroen zijn afgebeeld, is echter niet bekend.

In het verleden is de kaart opgespannen geweest en ingelijst en heeft waarschijnlijk in het stadhuis gehangen. In 1993 is de kaart gerestaureerd en vervolgens gedigitaliseerd, zodat u op de kleinste details kunt inzoomen op onze website of nu met deze poster thuis.

De poster is te koop voor € 7,50 in de pop-up winkel van Kruim in de Chocoladefabriek in Gouda of via de webshop.