Op zaterdag 4 mei organiseert het Historisch OntmoetingsPunt Schoonhoven in samenwerking met het Nationaal Holocaustmuseum voor de derde keer het dubbelprogramma Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet. Tussen 10.30 en 16.15 uur worden er verhalen verteld over Joodse Schoonhovenaren voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog en over Schoonhovense burgers die in verzet kwamen tegen het regime. Dit gebeurt in de huizen waarin zij hebben gewoond of op een andere locatie in de straat.

Het programma is vrij toegankelijk. Hou er rekening mee dat veel verhalen in particuliere woonhuizen worden verteld en de capaciteit daar beperkt is. Er kan niet vooraf gereserveerd worden. Alle verhalen worden op meerdere tijdstippen verteld. De bijeenkomsten hebben een intiem en besloten karakater; dit betekent dat na aanvangstijd de deur dicht gaat. Dit geldt niet voor het Edelambachtshuys, de voormalige synagoge, waar Rikkoert juweliers is gevestigd. Hier kunt u tussen 13.00 en 16.00 uur terecht om het gebouw te bekijken. Een gastheer staat hier klaar om u op te vangen.

Het programma op 4 mei ziet er als volgt uit:


Koestraat 9
10.30 en 13.00 uur
Dit is het ouderlijk huis van de broers Jan Wernard en Gerrit Jan van den Bergh. Zij sloten zich aan bij de verzetsgroep De Geuzen in Vlaardingen. Jan Wernard werd na het ‘Geuzenproces’ met 17 anderen in 1941 gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Gerrit Jan kwam in 1945 om in concentratiekamp Buchenwald. Otto Ooms vertelt hun verhaal.


Albrecht Beijlinggracht 24
11.00 en 14.00 uur
Deze familie Schenk nam meer dan een eeuw lang een voorname plaats in bij de joodse gemeente van Schoonhoven. De laatste telg van de Schoonhovense tak van het geslacht Schenk, Hijman Schenk, woonde aan het begin van de Tweede Wereldoorlog samen met zijn moeder en tantes op dit adres. In 1943 werden zij via Vught en Westerbork weggevoerd naar Sobibor, waar zij bij aankomst werden vermoord. De huidige bewoners Astrid en Will Vialle geven het verhaal door.

Oude Haven 7
11.00 uur, 14:00 uur en 15:00 uur
In 2015 duiken drie foto’s op van de joodse families van Leeven en van der Rhoer. Ze komen terecht bij bestuurslid Hans Fokker van de Historische Vereniging Schoonhoven, die een zoektocht start naar hun wedervaren. Van de 13 personen op een groepsfoto uit 1929, blijken 6 van hen vermoord in Sobibor en Auschwitz. Helena van Leeven, nog als baby op de foto, overleeft als Helena Ben Chanan Fuchs Kamp Westerbork door te werken in de tuin van kampcommandant Albert Konrad Gemmeker. Zij ontmoet daar Selfried Fuchs en zij trouwen tijdens hun gevangenschap. 

Haven 15
11.30 en 14.30 uur
Van 1856 tot 1880 woonde en werkte Heiman Meijer van Beem in dit huis als leraar van de joodse school. Hij speelde een actieve rol in de Schoonhovense gemeenschap. Wanneer hij met zijn gezin naar Hoorn verhuist, bedankt hij in de krant alle Schoonhovenaren voor hun lange vriendschap. Heiman maakte de oorlog zelf niet meer mee, maar sommige van zijn kinderen en meerdere van zijn kleinkinderen wel. Bewoner Herman Groothuis vertelt over Heiman van Beem en zijn nazaten.

Tol 10
11:30 uur en 13:00 uur
Paul Denekamp vertelt over de Schoonhovense tak van zijn familie, die woonde in het pand aan de Tol nummer 6. Pauls betovergrootvader Eliazar Denekamp was in de negentiende eeuw wethouder en voorman van de joodse gemeenschap en had verschillende bedrijven, waaronder een zilversmederij. Zijn zoons Arend, Eduard en Albert namen het bedrijf over. Leonard Denekamp, een zoon van Arend, was advocaat. Hij had een roerig leven en kwam in 1942 om in het concentratiekamp Mauthausen.

Dam 5
12.00 en 13.30 uur
In 1940 kwamen de Joodse Levi Morisco en zijn vrouw Ziena Morisco-Frankenhuis in Schoonhoven wonen met hun zonen David en Heiman. De ouders stierven in 1942 en 1943 een natuurlijke dood. David en Heiman probeerden te ontkomen aan de nazi’s, maar werden vermoord in Auschwitz.  Erfgoedonderzoeker Melina Boersma volgde de schaarse sporen die zij achterlieten.

Spoorstraat 3a
Bibliotheek Schoonhoven
12.00 uur en 16.15 uur
Als de Schoonhovense huisarts J. G. Antvelink tijdens de Tweede Wereldoorlog ziek wordt en gedurende langere tijd zijn werk niet kan doen, wordt zijn praktijk aan de Spoorstraat waargenomen door dokter José van Ingen. Niemand in Schoonhoven heeft geweten dat dokter José van Ingen de joodse huisarts David Granaat uit Amsterdam was. Bestuurslid van de Historische Vereniging Ad de Vaal vertelt over hem en zijn familie.


Haven 13
Edelambachtshuys
13.00 – 16.00 uur
In de voormalige synagoge is Rikkoert juweliers gevestigd. Op de binnenplaats is nog steeds het joodse rituele bad, de mikwe, gesitueerd. Op de vrouwengalerij is de museumcollectie Drie eeuwen Schoonovens zilver ondergebracht. Hier zijn onder meer joodse rituele voorwerpen te bekijken, maar ook verzetsmunten met de beeltenis van Koningin Wilhelmina.

Lange Weistraat 21
13:30 uur en 15:00 uur
De knokploeg ‘Gelderse Vallei’ uit Veenendaal vat in 1944 het plan om een drukkerij te overvallen. Omdat veel uitgevers van illegale kranten zijn opgepakt, zijn de mogelijkheden om ‘illegale’ berichten te publiceren namelijk steeds meer beperkt.  Nadat de ploeg eerst een overval op de Arnhemse Arbeiderspers overweegt, valt hun oog op de Schoonhovensche Courant. Op vrijdag 14 april dringen ze met een smoes het bedrijf aan de Lange Weistraat binnen. Stadsgids Joke Kornet vertelt in het pand van de voormalige drukkerij over de gewaagde actie en het resultaat.